Rośliny śródziemnomorskie.

         Obszar śródziemnomorski fascynuje mnie nie tylko swą starożytną architekturą, ale także swą szatą roślinną.  Dziś chciałem poświecić trochę uwagi roślinom, głownie drzewom rosnącym na tym obszarze.Większa część pierwotnych lasów została zniszczona, były to wówczas głównie lasy liściaste dębowe i iglaste z przewagą, cedrów, sosen i cyprysów. Już od czasów Rzymskich pozyskiwano drewno, wycinano i wypalano powierzchnie pod pola uprawne, odsłonięta w ten sposób żyzna gleba na stokach, została z czasem wymyta przez deszcze, powierzchnie te przestawały być polami uprawnymi, zarastały krzewami i ziołami. W ten sposób powstała  formacja roślinna zwana makią, którą tworzą wieczne zielone twardolistne, kujące zarośla skarlałych drzew i krzewów, często trudne do przebycia, a także garig bardziej suchy, składająca się z drobnych krzewów i ziół. Tak jak w naszych lasach, jesienią czuje się  unoszący w powietrzu zapach grzybów, tak w tamtejszych zaroślach makii czy garigu, czuć niesamowity zapach aromatycznych ziół, dziko rosnącego wawrzynu zwanego drzewem laurowym, lawendy, rozmarynu czy mirtu.

Szarańczyn strąkowy, drzewo karobowe,(Ceratonia siliqua L.) jest niewielkim drzewem, o owocach w postaci strąków zawierających nasiona, dochodzących do dwudziestu centymetrów długości, zwanych chlebem świętojańskim. Ze względu na sporą zawartość cukru, dawniej były spożywane, obecnie stanowią paszę dla bydła, stanowią też substytut kakao, z nasion powstaje guma karobowa, która służy jako substancja zagęszczająca w przemyśle spożywczym, oznaczona symbolem E410.
Nasiona charakteryzują się stałą wagą ok. 0,2 grama, co było w dawnych czasach wykorzystywane przez kupców do ważenia kamieni szlachetnych i złota. Słowo ''karat'' pochodzi od greckiego słowa określającego to drzewo.
Inną ciekawostką dotycząca tego drzewa jest fragment z Pisma Świętego dotyczący syna marnotrawnego, który chciał spożyć strąki, którymi żywiły się świnie.Według specjalistów owymi strąkami są owoce tego drzewa. Biblia w której zazwyczaj ''poszukujemy wiary'' zawiera w swym opisie dość sporą ilość roślin, drzew, owoców, które stanowią dopełnienie i symbolikę tekstów. W takich przypadkach badania botaniczne łączą się z badaniami egzegetycznymi tekstów, a wielu badaczy poświęciło lata swej pracy, nad  ''roślinami Biblijnymi".

Oliwka europejska (Olea europaea L.) drzewo to wraz z winoroślą i figą stanowi nieodzowny akcent obszaru śródziemnomorskiego. Skąd to drzewo pochodzi, od kiedy ludzie zaczęli ją uprawiać i gdzie, na te pytania do dziś dnia nie ma jeszcze wyczerpującej odpowiedzi. Trudno było by dziś wyobrazić sobie Grecję lub Włochy bez gajów oliwnych, drzewo to wrosło tak mocno w krajobraz, że stało się w pewnym stopniu ich symbolem. Grecy jednak nie zapoczątkowali uprawy oliwek, były czasy kiedy drzewo to było im nieznane, choć w tamtejszych lasach rosła jej dzika forma o ciernistych gałązkach i niejadalnych owocach. Włosi natomiast najprawdopodobniej uprawę oliwki przejęli od Greków gdy ci ją już uprawiali.
Uprawa oliwki sięga czasów z przed pięciu tysięcy lat, a może nawet i wcześniej. Uprawiana była przez Egipcjan, ale czy to tam ją po raz pierwszy udomowiono tego nie wiadomo. Natomiast Fenicjanie ( zamieszkujący obszar na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, obecnie dzisiejsze  tereny Libanu, Syrii i Izraela)  którzy być może już ok. cztery tysiące lat temu zakładali winnice, przejmując tę umiejętność od starszych od siebie ''plemion'' i stopniowo doprowadzając tą sztukę do perfekcji jak na tamte czasy, przyczynili się także do rozpowszechnienia oliwki, którą uprawiali wraz z innymi drzewami owocowymi.
Pewne tropy prowadzą także na teren dzisiejszej Krety i sięgają czasów kultury minojskiej, która jest jedną z najstarszych kultur epoki brązu na obszarze śródziemnomorskim. Minojczycy, sprawni żeglarze, prowadzili handel z sąsiednimi wyspami, kontynentalna Grecją i cywilizacjami Bliskiego Wschodu, wszystko wskazuje na to że oliwa była im od dawna znana, ciekaw jestem czy sami ją produkowali, czy w kontaktach handlowych sztukę tą przejęli z Bliskiego Wschodu. Na Krecie w ruinach z pałacu w Knossos którego powstanie datuje się na cztery tysiące lat temu, a schyłek na trzy tysiące czterysta lat przed naszą erą, na ściennych malowidłach widnieją wizerunki drzew oliwnych.

''Taniec w Świętym Gaju'' Knossos.

 Bardzo liczne wzmianki o drzewach oliwnych można znaleźć również w Biblii, gdzie oliwa z oliwek służyła do namaszczania, jako paliwo do lamp świetlnych, a także była spożywana.Tym tropem należało by pójść bardziej wnikliwie. Jednym z przykładów gdzie w Starym Testamencie pojawia się wzmianka o tym drzewie, jest przykład potopu i Arki Noego, który by sprawdzić czy woda ustępuje wypuścił gołębicę, która wróciła z listkiem oliwnym.